Najstarsze dzieje okolic Tłuchowa
Początki osadnictwa na terenach gminy Tłuchowo szacowane są na VII - III wiek przed naszą erą.
Świadczą o tym ślady starożutnych cmentarzysk oraz pojedynczych grobów odkryte na tym terenie. Cmentarzyska takie odkryte zostały w Michałkowie -około 500 m od rzeki Skrwy oraz w Turzy Wilczej.
W wyniku przeprowadzonych w roku 1929 oraz 1961 badań wykopaliskowych przez pracowników naukowych Uniwersytetu Warszawskiego, ich powstanie oszacowano na lata 650 do 125 przed naszą erą, na okres tak zwanej kultury pomorskiej - odłam łużyckiej.
Gmina Tłuchowo w dziejach Ziemi Dobrzyńskiej
Terytorialnie i historycznie Tłuchowo związane jest z dziejami Ziemi Dobrzyńskiej, której granize wyznaczają: od wschodu - Skrwa, od zachodu - Drwęca, od południa - Wisła. Rozwój osadnictwa i gospodarka tego terenu od początków historii hamowane były przez napady pogańskich Prusów i Litwinów.
Książę Konrad Mazowiecki, po nieskutecznej obronie pogranicza swych ziem przez utworzony w roku 1222 zakon rycerski Braci Dobrzyńskich, którym nadał w posiadanie gród Dobrzyń z przyległymi ziemiami, sprowadził do Polski w 1226 r. zakon rycerski - Krzyżaków nadając im jednocześnie Ziemię Chełmińską.
W skutek podstępnych machinacji Krzyżaków w 1233 roku doszło do połączenia obu zakonów. Krzyżacy zamierzali zająć również ziemie Dobrzyńców.
Zdecydowana postawa Konrada Mazowieckiego uniemożliwiła im zrealizowanie tego planu.
W 1236roku w Dankowie, Konrad Mazowiecki dokonał podziału swych ziem pomiędzy synów
Po śmierci Bolesława w 1248 roku Ziemię Dobrzyńską przejął we władanie jego brat - książę Kazimierz.
Za panowania Kazimierza zaistniała w historii nazwa miejscowości - Tłuchowo.
Nadał on bowiem w roku 1252 Tłuchowo Piotrowi - synowi Świętosława, pierwszemu właścicielowi tych ziem, co zostało potwierdzone przez późniejszych władców.
Po śmierci Kazimierza w roku 1267 Tłuchowo wraz z całą Ziemią Dobrzyńską przejął jego syn Siemowit.
Syn Siemowita - Władysław, w obliczu ciągłego zagrożenia ze strony Krzyżaków, oddał Ziemię Dobrzyńską w zamian za Ziemię Łęczycką, Władysławowi Łokietkowi.
Panowanie Władysława Łokietka to pasmo ciągłych wojen z Krzyżakami, ale nie tylko.
Ziemię Dobrzyńską najeżdżali również Litwinie - w 1286 roku pod wodzą Witenasa oraz w roku 1326 pod wodzą Giedymina.
Czeski król Wacław, który rościł sobie pretensje do tronu polskiego, sprzedał w 1329 r. cały obszar Ziemi Dobrzyńskiej Krzyżakom.
Dopiero Kazimierz Wielki po roku 1343 odzyskał te tereny i zapisał je swemu swemu wnukowi Kaźkowi Szczecińskiemu.
Po jego śmierci, w roku 1373 Ziemię Dobrzyńską przejął w lenno Władysław Opolczyk (Kanclerzem Władysława Opolczyka był Mikołaj z Tłuchowa).
Panowanie Władysława Opolczyka zakończyło się oddaniem Ziemi Dobrzyńskiej Krzyżakom.
W roku 1404 na mocy ugody w Raciążku ziemia ta powróciła do Polski
Mieszkańcy Tłuchowa i okolic brali aktywny udział w ówczesnym życiu społeczno - politycznym.
Piotr z Tłuchowa z rodu Cholewów oraz Jan Kłobukowski z Kłobukowa z rodu Kuczabów, brali udział w roku 1434 w obiorze Władysława Jagiellończyka na króla Polski.
W roku 1656 podczas "potopu" Szwedzi zdobyli zamek w Dobrzyniu, złupili miasto, a ludność wymordowali. Spustoszyli wówczas wiele posiadłości w okolicach Tłuchowa, Turzy Wilczej, Trzcianki.
W okresie II rozbioru, w roku 1793 Ziemia Dobrzyńska została włączona do Prus Wschodnich.
W 1807 r. weszła w skład Księstwa Warszawskiego, a po roku 1815 została włączona do Królestwa Kongresowego pod zaborem rosyjskim, z wyjątkiem północno - wschodniego skrawka, któryzostał przy Prusach.
Tłuchowo w roku w 1825 r. było już dużą wsią - liczyła 50 dymów i zamieszkiwało ją około 500 mieszkańców. Było ośrodkiem życia społecznego i kulturalnego gminy.
W 1867 do gminy należały następujące wioski: Jasień, Jasień Rumunki, Julkowo, Kamień Kmiecy, Kamień Kotowy, Liszcze, Marianki, Michałkowo, Obręb Duży, Obręb Mały, Sulkowo, Tłuchowo-Wieś, Tłuchowo-Jeżewo, Tłuchowo-Poświętne, Tłuchowo-Rumunki, Tłuchówek, Turza Wilcza, Turza Rumunki i Wyczałkowo.
W okolicach Tłuchowa dość żywy przebieg miało powstanie styczniowe roku 1863. Przez Tłuchowo, lub w jego pobliżu, przebiegały trasy przemarszów z Lipna do Płocka, które były ważnymi ośrodkami powstańczymi.
W Tłuchowie obok kościoła znajduje się pomnik - mogiła powstańców poległych w potyczce z wojskami rosyjskimi w Kozirogu-Łęgu (zdjęcie obok)
W Mysłakówku przebywał i stąd 20 kwietnia 1863 r. wyruszył na ostatnią przed swym aresztowaniem akcję powstańczy dowódca okręgu płockiego - gen. Zygmunt Padlewski.
Po powstaniu wielu mieszkańców okolicznych miejscowości skazano na zsyłkę.
W czasie I wojny światowej duża grupa młodych mężczyzn z Tłuchowa i oklic była członkami POW.
Przez cały okres wojny, w pobliskiej Turzy Małej istniała tajna szkoła oficerska POW, której kierownikiem był nauczyciel Jan Gniazdowski.
W 1917 r. powstała również w Tłuchowie tajna organizacja kobieca POW, której zadaniem była pomoc dla POW oraz agitacja przeciwko zaciągowi Polaków do wojska niemieckiego.
11 listopada 1918 roku po okresie długoletniej niewoli Polska odzyskała niepodległość.
Tworzeniu się nowych polskich władz powiatowych w Lipnie przewodniczył Hipolit Dunin Wąsowicz z Jasienia. Pełnomocnikiem z ramienia POW do zorganizowania policji i władz gminnych w Tłuchowie został Henryk Dulczewski - późniejszy kierownik szkoły w Tłuchowie.
W sierpniu 1920 mieszkańcy gminy Tłuchowo i okolic, przeżywali niepokój w związku z przemarszem wojsk radzieckich, a następnie ich odwrotem po bitwie pod Włocławkiem.
Tragicznie w dziejach gminy zapisały się lata okupacji hitlerowskiej 1939-1945. Represje i prześladowania dotknęły większość rodzin.
87 mieszkańców gminy straciło życie.
Zginęli na frontach, zostali zamordowani w obozach, zostali rozstrzelani.
Najwięcej ofiar w czasie okupacji poniosła wieś Źródła, gdzie Niemcy rozstrzelali 20 mieszkańców.
